Tasavvufta çile, hak yolcusunun kendisiyle baş başa kaldığı kırk günlük bir inzivadır. Çilehane, külliyelerde yer alan dar, karanlık bir oda, bu odada zamanın ortadan kalktığı uzun sessizlikle ve sabırla geçen günler…
Her dini öğretide bir şekilde olan çile Mısır Hermetizm’indeki ehramlardaki insiye eğitimini andırmaktadır.
Amaç, bireyin içine dönerek kendisi ile yüzleşip nefsin arzularını törpülemek, kalbi temizlemek, toplumsal bağları yeniden oluşturarak hakikat’e yaklaşmak, varoluşa paralel olmaktır. Bu çile, sadece bedenin değil, ruhun da sınavıdır; insanın kendi kendine yeterek barış içinde özgürce yaşamasını amaçlar.
40 gün olarak belirlenmesinin nedeni olarak birçok kültürde, 40 sayısı sabır, deneme ve olgunlaşma süreci ile ilişkilendirilir:
Kur’an’da Hz. Musa’nın 40 gün boyunca Sina Dağı’nda ibadet etmesi (Bakara 2:51). Hz. Muhammed’in peygamberlik öncesi 40 yaşında vahiy alması model alınarak insan yaşamında 40 günün değişim ve dönüşüm için simgesel bir süre olarak alındığı düşünülebilir.
Günlük dilde çile dert, sıkıntı ve hayatın yükü anlamına da gelir. “Çile bülbülüm çile” derken, bülbül ile benzeştirilerek insan çektiği acıyı anlatır.
Ama çilenin sonu geldiğinde bülbül şen şakrak öter. Sıkıntının ardından neşe gelir. İşte çile burada, yaşamın kontrastı, acının gölgesinde sevincin doğmasının adı olur.
Edebiyat ve şiirde çile, insanın varoluş sancısı, aşkın ateşi ve içsel arayışı olarak kendini gösterir. Yunus Emre’de, Fuzûlî’de, Âşık Veysel’de çile, bir sabır sınavı, bir arınma yolu, bazen de aşkın ve sevginin yüküdür.
Çile çekmek, insanı sadece olgunlaştırmaz; onu hayata ve diğer insanlara karşı daha duyarlı hâle getirir.
Çilenin Türkçede bir de ip yumağı anlamı vardır. Bu çile, ölçülü, düzenli ve elle tutulur bir gerçekliği ifade eder. İplik eğrilip yumağa sarıldığında, ona çile denir ve onunla istenilen kumaş örülüp giyinilir.
İşte çile, hem bir dert ve sınav, hem bir özlem ve aşk, hem de bir ölçü ve düzendir.
İnsan, çilenin tüm boyutlarını yaşadığında, hem kendini hem dünyayı hem de öte dünyayı keşfeder. Çile, yaşamın dokusunu oluşturan, acıyı ve sabrı anlamlı kılan bir öğretmendir.
Ve en nihayetinde çile, insanın hem kendisiyle hem de evrenle kurduğu kıymetli bir diyaloğun adıdır.